Đánh giá tương lai ngành viên nén gỗ Việt Nam trong 5 năm tới (2025–2030) trong bối cảnh Hoa Kỳ gia tăng xung đột thương mại toàn cầu
Đánh giá tương lai ngành viên nén gỗ Việt Nam trong 5 năm tới (2025–2030) trong bối cảnh Hoa Kỳ gia tăng xung đột thương mại toàn cầu cần đặt trong cả góc nhìn thị trường – chính trị – môi trường quốc tế
I. Cơ hội tăng trưởng của ngành viên nén Việt Nam
1. Xu hướng toàn cầu chuyển dịch khỏi than đá
-
G7, Nhật, Hàn, EU đang siết chặt lộ trình loại bỏ nhiệt điện than.
-
Viên nén sinh khối (wood pellet) trở thành giải pháp thay thế tức thì, rẻ, thân thiện môi trường hơn năng lượng hóa thạch.
-
Việt Nam – nước sản xuất hàng đầu tại châu Á – có cơ hội mở rộng thị phần nếu giữ ổn định chất lượng & nguồn cung.
2. Hạn chế từ Nga và Trung Quốc: cơ hội cho Việt Nam
-
Nga từng là một trong những nhà cung cấp lớn cho châu Âu, nhưng bị cấm vận vì chiến tranh Ukraine.
-
Trung Quốc tập trung giữ nguyên liệu sinh khối cho tiêu dùng nội địa, giảm xuất khẩu.
→ Việt Nam nổi lên như nguồn thay thế chiến lược, đặc biệt cho EU và Nhật.
II. Tác động từ xung đột thương mại do Hoa Kỳ dẫn dắt
1. Nếu Mỹ áp thuế carbon hoặc hàng rào kỹ thuật mới:
-
Viên nén Việt có thể bị gián tiếp ảnh hưởng, nếu Mỹ gây sức ép buộc các nước đồng minh (Nhật, Hàn, EU) siết nguồn gốc nguyên liệu, minh bạch chuỗi cung ứng.
-
Đặc biệt là luật CBAM (thuế biên giới carbon) của EU từ 2026, nếu mở rộng sang viên nén, sẽ yêu cầu truy xuất CO₂ từng khâu.
2. Biến động địa chính trị làm gián đoạn logistics:
-
Chiến tranh thương mại có thể làm tăng chi phí vận chuyển, bảo hiểm, đặc biệt nếu căng thẳng lan ra khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
-
Doanh nghiệp viên nén Việt cần chủ động đa dạng hóa tuyến vận tải, hợp đồng FOB linh hoạt để ứng phó.
III. Rủi ro nội tại ngành viên nén Việt Nam
| Yếu tố | Nguy cơ |
|---|---|
| Phụ thuộc xuất khẩu 90% sang 2 thị trường (Hàn – Nhật) | Nếu chính sách hai nước thay đổi, Việt Nam dễ mất đà tăng trưởng |
| Thiếu liên kết vùng nguyên liệu bền vững | Cạnh tranh nguyên liệu với ngành viên gỗ, MDF, năng lượng sinh khối nội địa |
| Nhiều nhà máy nhỏ lẻ, làm ăn chụp giật | Gây mất uy tín chung của toàn ngành, kéo giá xuất khẩu xuống |
IV. Tầm nhìn 5 năm: 3 kịch bản
| Kịch bản | Mô tả | Khuyến nghị |
|---|---|---|
| Tích cực (khả thi nhất) | Việt Nam nâng chuẩn chất lượng, mở rộng thị trường EU, Trung Đông | Đầu tư công nghệ, kiểm soát chất lượng, làm thương hiệu |
| Trung lập | Vẫn giữ vai trò cung cấp cho Nhật – Hàn nhưng tăng trưởng chậm | Giữ ổn định sản lượng, ký hợp đồng dài hạn |
| Tiêu cực | Bị mất uy tín vì lô hàng kém, chính sách nhập khẩu siết chặt | Rủi ro mất khách, dư thừa công suất sản xuất |
V. Kết luận chiến lược
Trong bối cảnh thế giới đầy bất ổn vì thương chiến và chính sách môi trường gắt gao, ngành viên nén Việt Nam vừa có cơ hội bứt phá, vừa đối mặt rủi ro bị gạt khỏi cuộc chơi nếu không nâng cấp mình.
Tương lai 5 năm tới là cuộc “chuyển mình” – ai biết đầu tư chuẩn chỉnh, kiểm soát chất lượng và phát triển bền vững sẽ trở thành ông lớn. Ai làm ăn chộp giật sẽ bị đào thải.
